Friday, August 23, 2019

The Beauty and the Beast

    ‘‘ද බියුටි ඇන්ඩ් ද බීස්ට්’’ කවියක් බඳු සිනමා කෘතියකි.

                                                                        ශාන් කොක්ටෝගේ නවතම චිත‍්‍රපටය වන ‘‘ද බියුටි ඇන්ඩ් ද බීස්ට්’’(The Beauty and the Beast) සිනමා කෘතියෙහි තිරශ්චීන සත්වයා වූ කලී ගෘහයට හිලෑ වූ අද්භූත, සානුකම්පිතව තුරුලූ කොටගත හැකි වළසෙකි. ‘‘මා සතු සියලූ බලයන් ලබා ගත්තේ විජ්ජාවෙන්’’ යැයි උගෙන් ප‍්‍රකට වේ. මෙම චිත‍්‍රපටයෙන් යථානුරූපී, අපූර්ත්වයෙන් යුත් සිත් කා වදින සෞන්දර්ය කිසිදු ප‍්‍රකාශයකින් විවරණය කළ නොහැකි ය. ස්වකීය ජීවිතයේ 50 වැනි දශකය ගත කරන කොක්ටෝ තවමත් බොහෝ නැවුම් සිතුවිලි ඇත්තෙකි. අසමාන්‍ය බලයන් මැඩ පැවැත්වීමෙහි ලා මේ වයසේදී කොක්ටෝ කර තිබෙන්නේ ඉතා සුළු දෙයක් වුවත් ඔහු හට සෑම විටකම විවිධ විජ්ජාවන් සම්මිශ‍්‍රණය කිරීමටත් නළු නිළියන් වෙත පේ‍්‍රක්ෂක ආකෂර්ණය යොමු කරවා ගැනීමටත් හැකියාව තිබිණ.
   කවියාගේ දෘෂ්ටියට හානිදායක නොවන පරිද්දෙන් ගොඩනඟන ළමයගේ සරල විශ්වාසය ඔහුගේ නාටේ‍යා්චිත උපකරණයේ අංගයක් ලෙස පවතී. නිර්මාණශිලී බලවේග බවට පත් කිරීමට ආදරණීය හදවතකට හැකි බව යනාදියෙහි සැඟවුණු අරුත් අධ්‍යක්ෂවරයාගේ පිළුණු නොවූ දෘෂ්ටියෙහි විශ්වාසනීයත්වයට ලක් වන බැව් පෙනේ. මෙහි විජ්ජා කැඩපත අනාවරණය කරනුයේ කෲර සොහොයුරියන්ගේ හදවත් හි පවතින ඊර්ෂ්‍යාව, ද්වේෂය, දුෂ්ඨ චේතනාව පමණක් නොවේ. එහි ඇල්මැරුණු නිශ්ඵලාත්මක නිරීක්ෂණයෙන් යළි සමච්චල් කොට ඔවුන් ඇකිලී රැලි වැටුණු වාණරයන් බවට පත් කළ හැකි වේ. නොඑසේ නම් ඇඟ රැලි වැටුණු භයානක මහලූ යකින්නක බවට පත් කිරීමෙහි හැකියාව ඇත.
                                                           හොලිවුඩයේ භාරකාරත්වය යටතේ පරිණත සිනමා පේ‍්‍රක්ෂකයන් නිබඳව දඬුවමකට ලක් වන බව සත්‍යයකි. සිදු වෙතැයි නොසිතිය හැකි එබදු දේ එරල් ෆ්ලයින් මහතා තනි අතින් බුරුමය දිනා ගන්නා ලෙසින් ද, ජේම්ස් කැග්නි මහතා ජපනුන් පලවා හරින්නා සේ ද, කුඩා යමක් පොදි ගසාගෙන යන ටොන්සිල්ස් මෙනවිය නිව්යෝක් හි මිනිස් වාසයට නුසුදුසු තැනකට වී හදවතින් ඉකිබිඳුණු ලැබුවත් ඊළග දිනයේ අගනුවර ඔපෙරා හවුස් හිදී ඇගේ මොර දීම වෙනතකට හැරෙන්නා සේ ද, ඇදහීම පහසු වේ.
     චිත‍්‍රපටයක ගුණාත්මක බව වඩාත් සිත් රිදවන ව්‍යාජත්වයෙන් යුත් නීරස කතාවක තත්ත්වයට පිරී හෙළීමට සිනමාත්මක වු විශ්මයජනක දැයට හැකියාවක් තිබෙන බැව් අපි දනිමු. මෙය අරාබි නිසොල්ලාසය සහ අවශේෂ අද්භූත කතාවන්ට ද පොදුවේ බලපාන්නකි. සෑම විටකම  දෙවියෙකු සේ සිනමා කැමරාවට ද  ඕනෑම දෙයක් කිරීමේ හැකියාව තිබේ. එහෙත් ප‍්‍රාණවත් නෙත් කළු සමූහයක් ලෙසින් බෝතලකින් පිටතට පැමිණෙන ජීනි (අරාබි ජන කතාවල දක්නට ලැබෙන භුතයකි.) කෙනෙකු හා බූරුවන් රංචුවක් කන්කලූ ස්වරයකින් ගීත ගැයීම ඇරඹුවහොත් අපගේ විස්මය අවසන් වීමට පිළිවන. මෙහි රහසකින් අර්ධයක් පැහැදිලිවම තෝරා ගනු ලබන්නේ නිවැරදි කැමරා ශිල්පියා විසිනි. කොක්ටෝ මෙහි භයානකකම දන්නා හෙයින් ඔහු බැරැුරුම් ස්වයං ශික්ෂණයකින් හෙබි කැමරා ශිල්ප ප‍්‍රයෝග භාවිත කරනුයේ තවමත් තම මනාපයට බාධා වීමට ඉඩ නොතබමිනි. අනෙක් සංදර්භයකදී ඔහු මෙසේ පැවසුවේය. ‘‘වඩාත් දුර යෑමට අපට කොපමණ දුරක් අවැසි ද?’’ යන වැටහීම ප‍්‍රගල්භභාවයේ උපායශීලිත්වයෙහි ඇතුළත් වේ.
                                                                  අද්භූත කල්පනාවන්ගෙන් හෙබි සුරංගනා කථා මත බමනය වීමෙන් කලාතුරකින් වැලකී සිටින වෝල්ට් ඩිස්නි වැන්නන් උපායශීලිත්වය සහ දෝෂවලින් වියුක්ත උසස් රසඥතාව යන ද්විත්ව උගුලට හසුවනු දක්නට ලැබේ. මෙම චිත‍්‍රපට සමෘද්ධියෙන් ආඪ්‍ය ය. නිදසුනක් වශයෙන් යම් නිර්මාණකරුවකු විසින් වඩාත් සංකීර්ණ ලෙසත්, නොමසුරුවත්, අසීමාන්තිකවත් ගොතනු ලබන චිත‍්‍රපටය නැමැති ආශාවන් මාලාවට යමෙකුට සහාය විය නොහැකි වුවත් එම කලා කුසලතාව අගය කළ හැකි වේ. මේ අයුරින් කථාව හා සබැඳි සිහින් හුය හෝ නිර්මාණකරුවාගේ නිපුණතාව සාම්‍යය වනුයේ භයානක සිහින් හිම කුට්ටියක් මත සහතික වශයෙන්ම නොවැටී ලිස්සා යෑමට පය ලා ගන්නා පා තල දෙකකට ය. චිත‍්‍රපටයක වස්තු විෂය මෙවැන්නකි.
                                       වෝල්ට් ඩිස්නි හා නොයෙල් කොවර්ඞ් යන ප‍්‍රකට සිනමාකරුවන්ගේ අනෙක් දක්ෂතා සැලකීමේ දී ඔවුන් ඉතා නිවැරදි දෙයකට යමකින් අනින්නාක් මෙන් ප‍්‍රීති ප‍්‍රමෝදයකින් යුක්තව සිහින්ව මතු වන ඉහවහා ගිය සතුටින් කුල්මත් වෙමින් හැසිරෙන්නේ වලාකුළු රහිත අඹරේ මකරුන් පියාඹන්නාක් මෙනි. ‘‘ද බියුටි ඇන්ඞ් ද බීස්ට්’’ (The Beauty and the Beast) චිත‍්‍රපටය නිර්මාණශීලිත්වයේ දොරකඩට පැමිණ ඇති හෙයින් ඉහත කී ගුණ මම එහි විග‍්‍රහ කිරීමට උත්සුක නොවෙමි. මෙම චිත‍්‍රපටයෙහි තිබෙන එයට ම ආවේණික වූ වෙසෙස් ගුණය නම් ප‍්‍රාථමික වශයෙන් එය කවියෙකුගේ කෘතියක් වීම ය. බිය ගන්වනසුලූ භක්තිය සමඟ යථාරූපි ලෙසින් පෙනෙන මෙම චිත‍්‍රපටයෙහි මූලද්‍රව්‍යයන් නිසි සේ වාර්තා කිරීමට මෙහි කැමරා කාචවලට ශක්‍යතාව තිබේ. ඇතැම් විට මුළුමනින් ම එය නොතකා හැරීමට හෝ දුර නොපෙනෙන අයුරින් සීරුවෙන් එය දෙස බැලීමට හෝ ඊට හැකියාව තිබෙන බැව් පෙනේ.
                                             වරක් මේ පිළිබඳ විචාරයක් පල කෙරුණු අවස්ථාවක දී හැම විටකම මෙන් ඒ සමඟ වඩාත් මතු වුයේ බියගලූ කෙටි උස් හඬකි. කලාතුරකින් හෝ කිසිදු විටක මෙම චිත‍්‍රපටයේ මූලද්‍රව්‍යයන්ගේ ස්වරූපය වෙනසකට ලක් කළේ ද? ‘‘ද බියුටි ඇන්ඞ් ද බීස්ට්’’ (The Beauty and the Beast) චිත‍්‍රපටයෙහි දක්නට ලැබුණු සද්්ගුණය මෙය වේ. මෙය වූ කලී ශ්‍රේෂ්ඨ චිත‍්‍රපටයක් හෝ මුළුමනින් ම සාර්ථක කලා කෘතියක් නොවිය හැකි ය. සිහිනය සහ රාත‍්‍රීයේ දුස්ස්වප්නය යන සාධක හේතුකොට ගෙන මෙය සරල වූද, විසිතුරු කැටයමෙන් යුක්ත වූද, යථාර්ථය සහ අද්භූතය සෑම විටකම සුසංගත ලෙස මිශ‍්‍ර නොවූව ද නිර්මාණයකි. එහෙත් කවියෙහි බලපෑම මීට ලැබී තිබේ. මෙය සිනමාව ඇතුළත ඉතා විරල අවස්ථාවකි. මේ චිත‍්‍රපටය සරල, බොළඳ ආශාවකින් සේම අරුම පුදුම පරිකල්පනයකින් යුත් නිෂ්පාදනයකි. ඇලිසාවගේ අපූරු රට (Alice In wonderland) මෙන්ම කොලරිජ්ගේ ‘‘කුබ්ලා ඛාන් (Kubla Khan) සමඟ ද මෙහි ඥාති සබඳතාවක් තිබේ. මෙම චිත‍්‍රපටයේ අභිප්‍රාය මුදුන්පත් වූ විට එය ජයග‍්‍රාහී බවෙන් උද්දාමයට පත් වේ.
                                 
                                   කොක්ටෝ ස්වකීය නිර්මාණ සැලසුම් ශිල්පී, කැමරා ශිල්පී ක‍්‍රිස්ටියන් බෙරාඞ් (අද හොලිවුඩයේ වඩාත් අවධානයට ලක් වී සිටින) සමඟ එක් වී සෙනහසෙන් සපිරුණු දර්ශන අනභිභවනීය ලෙස නිමැයූහ. ධවල අශ්වයා පිම්මෙන් ඉදිරියට යෑමට ප‍්‍රථම තල්ලූ වී විවර වන ගේට්ටුව, වර්ෂාවෙන් පෙගුණු වනාන්තරයේ ගුප්ත අවිනිශ්චිත භාවයෙන් කුඩා රිකිලි සහ ගසක ශාඛාවන් හැකිළීම, බියජනක කෲර පිශාචයන්ගේ ශාලා හරහා පාවී යන සුන්දරත්වය, විදුලි පන්දම් ඔසවා සිටින නොපෙනෙන මිනිසුන්ගේ අත්, මාළිගාවේ ගෘහනිර්මාවල කොටසක් වන ගල් කුළුණු මත සිට වටේට හැරුණා වූද, ජීවිතයට ක්ෂණයකින් ළඟා වන්නා වූද, ප‍්‍රතිමා යනාදී මෙහි දර්ශන දෙනෙත් ස්නේහයෙන් ස්පර්ශ  කරන අතර ස්මෘතියෙහි ද නිබඳව ගැවසේ.
                                   විස්මයෙන් ගල් ගැසුණු ගොළු සමූහ ගීත ඛණ්ඩයක් වැනි මෙහි ආඛ්‍යානය අතරතුර මෙය සිනහා මුසු මුහුණින් නැරඹිය හැකි වේ. මෙම චිත‍්‍රපටයෙහි තිර රචනය ඇතිව ලියු කොක්ටෝ විසින් ම මෙය අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද හෙයින් තනි අධ්‍යක්ෂවරයෙකුගේ බල ආධිපත්‍යයෙහි වාසිය මෙහිදි සතුටින් විදින්නට ඇත. මෙය සැලකිල්ලට ගැනීමේ දී සාමාන්‍ය ප‍්‍රමාණයේ චිත‍්‍රපට නිත්‍ය වශයෙන් තිර රචනා කරමින් අධ්‍යක්ෂණය කරනු ලබන්නේ තුන් වෙනි පාන්තිකයන් විසිනි. ඇතැම් විට යම් අතපසු වීම් තිබුණත් මේ චිත‍්‍රපටය ගැන කිව යුත්තේ කුමක් ද? වැඩි වාර ගණනක් හෝ ඉඳහිට හෝ මේ අරභයා කිව යුත්තේ කුමක් ද?
                                                                    කොක්ටෝ හැරුණු විට මෙබදු චිත‍්‍රපටයක් තැනීමට අවසෙස් කෙනෙකු නොමැත. ඔහුගේ පෞරුෂයට කා වැදීමෙන් විනිර්මුක්ත වූ දර්ශනයක් මෙහි සොයා ගැනීම ඉතා අසීරු ය. කොක්ටෝගේ නිර්මාණ හඳුනා ගත්තවුන් විශේෂයෙන්ම මෙරට නාට්‍ය කේන්ද්‍රය මෑතක දී ඔහුගේ ‘‘නිරයේ යන්ත‍්‍රය’’ නාට්‍යය කොළඹ දී නිෂ්පාදනය කළ බව මට සිහිපත් වේ. විජ්ජා කැඩපත, සංකේතාත්මක සුදු රෝස මල, අර්ධ මනුෂ්‍ය තිරශ්චීන ලෙස කෲර පිශාචයා ප‍්‍රක්ෂේපණය කළ අයුරු, බැලේ සර්කස් හා එහි ඇති ඥාතීත්වය, මායාකරුවාගේ උපක‍්‍රම යනාදී කොක්ටෝගේ කලාවේ වැදගත් සාරයන් ඔවුන් දැන් පෙරටත් වඩා හොඳින් හඳුනා ගත යුතුව තිබේ. පමා නොකොට මෙම චිත‍්‍රපටය වෙන් කරවා ගැනීම සඳහා ලංකාවේ දක්ෂ සිනමා කළමනාකරුවකු එකඟ කර ගැනීමට මට දැන් හැකි වේ ද? මෙහි ඒ සඳහා අනුග‍්‍රහය දක්වා තිබෙනුයේ ලන්ඩන් ෆිල්ම් ප‍්‍රඩක්ෂන්ස් සමාගම විසිනි. ඉතා හොඳ නව ප‍්‍රංශ, ඉතාලි චිත‍්‍රපට ලාංකීක පේ‍්‍රක්ෂකයාට නැරඹීමේ අවස්ථා නොමැති වීමෙන් වඩාත් ගැඹුරු චින්තනයක් ගොඩනඟා ගැනීමට සහ සිනමාව අද පුද කරන ප‍්‍රබල උත්තේජනත්මක විනෝදාස්වාදය ලැබීමේ වරම් ඔවුන්ට නොලැබේ.


“The Beauty and the Beast is Film Poetry”  යන මැයෙන් 1948 මැයි 30 වනදා  
“The Times of Ceylon”  පුවත්පතට ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහතා විසින් ලියන ලද ලිපියකි.

No comments:

Post a Comment